ZoonozHayvanlardan insanlara veya insanlardan hayvanlara doğal koşullar altında bulaşabilen hastalık. Açıklama: Virüs kaynaklı zoonozlar, insanlara direkt (ısırma, kontakt, solunum vb.) veya vektörler (sivrisinek, kene vb.) aracılığıyla bulaşır. Kuduz, domuz gribi ve COVID-19 zoonotik hastalıklara örnek olarak verilebilir.

VirüsBir genetik materyali bulunan; hücre zarı, çekirdek, sitoplazma ve organelleri olmayan; yalnızca konak hücre içinde çoğalabilen, bazıları insanda hastalık yapan varlık. Açıklama: COVID-19’un etkeni Koronavirüsler ailesinden SARS-CoV-2 isimli bir virüstür. Virüs kaynaklı hastalıklara antibiyotikler etki etmez.

VirülansBir enfeksiyon etkeninin oluşturduğu hastalığın derecesi. Açıklama: Çiçek, kuduz ve tüberküloz etkenlerinin virülansı yüksektir, bu nedenle şiddetli hastalık tablolarına sebep olurlar. Su çiçeği etkeninin virülansı düşüktür, daha hafif hastalık tablolarına sebep olur.

KonakHastalık etkeninin, içinde veya üzerinde yaşadığı organizma; konakçı. Açıklama: Konağın yaşı, cinsiyeti, genetiği, beslenme ve sağlık durumu gibi birçok faktör hastalığın oluşumunda ve ilerlemesinde etkilidir. COVID-19’a neden olan virüsün (SARS-CoV-2) bulaştığı kişi konaktır.

VentilatörSolunum sıkıntısı çeken hastalarda kullanılan, kişinin nefes alıp vermesini yapay olarak gerçekleştiren cihaz. Açıklama: Özellikle yoğun bakım ünitelerinde tedavinin önemli bir parçasını ventilatörler oluşturmaktadır.

Kendi kendine karantinaEtkeni bulaştırma riski olan kişinin olası bulaşmayı engellemek için kendini belirli bir süre insanlarla temastan uzak tutması. Açıklama: Kendi kendine karantina halk sağlığını tehdit eden durumlarda gönüllülük ve sorumluluk bilinciyle yapılır. Yurt dışında hastalığın yaygın olarak görüldüğü yerlere…

EntübasyonSolunum yetmezliği durumunda özel cihazlarla solunum desteği sağlamak için nefes borusuna tüp (yapay solunum borusu) takma işlemi. Açıklama: Acil durumlarda veya yoğun bakım ünitelerinde solunum yetmezliğindeki hastaları entübe etmek ve solunum cihazına bağlamak çoğu zaman hayati öneme sahiptir. Ayrıca pek…

KaynakBir enfeksiyon etkenini konakçıya ileten gıda, nesne, hayvan veya insan. Açıklama: Bir bulaşıcı hastalığın kaynağını saptamak ve bu kaynağa yönelik önlemler almak o bulaşıcı hastalığın kontrol altına alınmasında oldukça önemlidir.

VentilasyonSolunum işleminin ventilatör cihazına bağlı olarak sağlanması. Bkz. Ventilatör Açıklama: Ventilasyonda temel amaç, oksijence zengin havanın akciğerlere verilmesi ve yüksek oranda karbondioksit içeren solunum havasının dışarı atılmasıdır.

Enfekte kişiEnfeksiyon etkenini vücudunda bulunduran kişi. Açıklama: Enfekte kişiler her zaman hastalığa ilişkin semptom göstermeyebilir, fakat bulaştırıcı olabilirler.